De Stichting Onafhankelijke Muziekproducenten (STOMP) werd in 2009 opgericht met als doel om de onafhankelijke muzieklabels te vertegenwoordigen binnen brancheorganisatie NVPI. 16 bedrijven sloten zich direct aan, maar inmiddels heeft STOMP al meer dan 110 leden. Op woensdag 1 november werd met hen het 15-jarig bestaan van de club gevierd tijdens de Ledendag XL in De Vorstin in Hilversum. Voor de 190 bezoekers een moment om elkaar weer eens te zien en spreken, maar zeker ook om kennis uit te wisselen. Daarvoor was een uitgebreid programma met sprekers en panels samengesteld. Enkele highlights…
Terug- en vooruitblik
STOMP-voorzitter Kees van Weijen opende zoals gebruikelijk de dag met een update over de recente ontwikkelingen binnen de independent community en de focuspunten van de stichting. Artificial intelligence is misschien wel de belangrijkste ontwikkeling van de laatste jaren. “Is dat een zegen of de grootste bedreiging van het copyright?”, vroeg Van Weijen zich hardop af. Hij vertelde in elk geval blij te zijn met de aankondiging dat de Amerikaanse regering serieus werk gaat maken van de bescherming van de rechthebbenden.
Het RAAP-arrest noemde hij een punt van zorg. In een notendop: omdat Amerika (behalve voor web- en simulcasting) geen nabuurrechtelijke vergoedingen kent, kan Sena vrijwel niet incasseren voor Nederlandse makers in Amerika, maar Amerikanen hebben door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie wel volledige rechten in Europa. De Europese Commissie komt hierover binnenkort met een bindend advies.
Van Weijen gaf aan blij te zijn dat de prijzen van streamingabonnementen nu eindelijk verhoogd zijn. Het zou hem niet verbazen als de tarieven over drie jaar rond de €13,99 of €14,99 zullen liggen. Hij zei echter ook duidelijk dat STOMP zich zeer sterk verzet tegen het ‘artist-centric’ afrekenmodel zoals Universal en Deezer dat voorstellen. Bewust chargerend vatte hij dat als volgt samen: “De grote artiesten worden dubbel betaald t.o.v. breaking acts, en onder een bepaalde drempel ontvangen die laatsten helemaal niets meer. Ongelijkheid tussen gevestigde en nieuwe acts is onacceptabel.”
Een ander speerpunt is het tegengaan van streamingfraude. Dat is nu al goed voor 10% van de omzet; geld wat dus niet naar de makers van ‘echte’ muziek gaat.
Update Development Team
Later op de middag gaf voorzitter Guillaume Warmerdam een update over de voortgang van ‘zijn’ STOMP Development Team. Dit is een groep jonge talentvolle branchegenoten die de kans krijgt bestuurlijke ervaring op te doen en zich zo verder te ontplooien; de mogelijke leiders van de toekomst dus.
Het team adviseert aan en werkt samen met het STOMP-bestuur. Ook doet het aan educatie, o.a. via panels op Eurosonic Noorderslag, Muzikantendag, Ledendag XL, enz.; het creëren van bewustzijn over de rol van indielabels; onderzoek i.s.m. de Vrije Universiteit Amsterdam. Daarnaast is ontwikkeling een belangrijk speerpunt. De teamleden maken zich hard voor onderwerpen als duurzaamheid, inclusie en veiligheid & gezondheid. Tot slot staat verbinding hoog in het vaandel, waarbij de Zomer- en Winterborrel een belangrijke rol spelen.
Op de bank met Frank
Gedurende de middag ontving moderator Frank Janssen driemaal een gast bij hem op de bank voor een kort interview over nieuwe trends, ontwikkelingen en kansen voor indies.
Anne de Jong (NVPI)
NVPI gaat werken aan een nieuwe cursus, waarbij medewerkers van labels elementaire zaken leren op het gebied van o.m. masterrechten en exploitatie. Die moet in het voorjaar van 2024 af zijn.
Aan de status van Goud en Platina wordt een nieuwe certificering toegevoegd: Diamant. Tegelijkertijd worden ook de regels aangepast. De Jong vertelde dat in plaats van naar verkoop voortaan naar streams gekeken gaat worden, waarbij de volgende drempels gelden:
- Goud = 10 miljoen streams (was 40.000 Nederlandse verkopen)
- Platina = 25 miljoen streams (was 80.000 Nederlandse verkopen)
- Diamant = 50 miljoen streams
Bovenstaande geldt voor singles; voor albums blijven de drempels vooralsnog gelijk (20.000 Nederlandse verkopen = Goud; 40.000 Nederlandse verkopen = Platina).
Door STAP (Stichting Audio Producenten) is het afgelopen jaar extra geld opgehaald voor het muziekgebruik in video on demand bij RTL Videoland. Dat contract wordt binnenkort vernieuwd, en ook uitgebreid naar andere platforms, zoals NPO Plus. “We gaan dus veel meer collectief geld ophalen, wat wordt verdeeld onder de leden van NVPI en de aangeslotenen bij STAP”, aldus De Jong.
Verder werkt de belangenvereniging aan een regeling waarbij werknemers van NVPI-leden in geval van grensoverschrijdend gedrag gebruik kunnen maken van een externe vertrouwenspersoon. De rekening daarvoor wordt door de brancheorganisatie betaald.
Ook wordt een programma ontwikkeld voor ‘women empowerment’. “We willen vrouwen meer kansen geven om met name in de hogere managementlagen van de muziekindustrie een plek te verwerven.” NVPI heeft de eigen statuten al aangepast, waarbij in het bestuur nu niet meer alleen directeuren of eigenaren kunnen plaatsnemen, maar ook MT-leden met een goed bestuursprofiel. Dat moet meer ruimte bieden voor de toetreding van vrouwen.
Met Ntb/Kunstenbond wordt een bestsellerfonds opgericht voor Nederlandse sessiemuzikanten die hebben meegewerkt aan Nederlandse producties. “Daarmee wordt collectief geregeld dat die muzikanten niet meer naar de leden hoeven om een claim te hebben op een bestseller.” De definitie wat een bestseller precies is, wordt overgelaten aan de muzikanten en de vakbond. De overeenkomst wordt vóór het eind van het jaar getekend en geldt dan al met terugwerkende kracht tot 2023. Ook is een voorziening getroffen voor het verleden (vanaf 2015, toen de bestsellerregeling in het Auteurscontractenrecht werd opgenomen). De afhandeling wordt verricht door Sena Performers.
Marcel Albers (Dutch Music Export)
Sinds 2017 krijgt DME een half miljoen euro per jaar van de minister van Cultuur via het Fonds Podiumkunsten. Buma Cultuur legt daar nog een half miljoen euro bij, zodat het jaarbudget op €1 miljoen komt. Voorwaarde van de minister is wel, dat de hele industrie het exportbeleid moet ondersteunen en met één mond moet praten.
In de eerste vier jaar van de beleidsperiode (2017-2021) gaf DME €1,1 miljoen marketing support, waarmee 73 Nederlandse artiesten zichzelf in het buitenland op de kaart te konden zetten. Dit is een co-financieringsregeling, wat inhoudt dat de industrie daar ook minimaal €1,1 miljoen (in de praktijk een veelvoud daarvan) heeft bijgelegd. Omdat de marketingregeling zo populair was, is die in de lopende beleidsperiode voortgezet.
Om specifiek de dance, r&b en hiphop te ondersteunen, is in de coronaperiode de depotregeling opgestart. Doelstelling was om met kleine bedragen (tot €2.500) en niet al teveel regels artiesten te helpen de wereld over te komen.
Daarnaast is er de nieuwe structurele regeling voor artiesten die internationaal al een behoorlijke stap gezet hebben, maar een volgend niveau willen bereiken (denk aan Sevdaliza en Altin Gün). Daarvoor is driemaal per jaar een bedrag van €50.000 beschikbaar.
Voorheen was er nog weleens het verwijt dat DME zich vooral op bandjes richtte. De laatste jaren is echter, mede dankzij de depotregeling, een verschuiving zichtbaar van pop naar dance, r&b en hiphop. Ook het aantal vrouwelijke artiesten dat van de regelingen profiteert, trekt langzaam bij, maar er is nog wel een weg te gaan. In de toekomst wil Albers meer gaan samenwerken met Buma Cultuur en Fonds Podiumkunsten, om ook jazz- en world-artiesten te kunnen ondersteunen.
Albers is trots op het succes van artiesten als Benny Sings en Sevdaliza, al weet hij ook dat niet alleen DME daarvoor verantwoordelijk is. Het meest trots is hij op het feit dat steeds meer muziekprofessionals geïnteresseerd zijn in internationaal zakendoen, waarbij showcase-evenementen zijn omgevormd tot zelfstandige handelsmissies.
Uit een onderzoek van een paar jaar geleden is gebleken dat het heel goed gaat met de Nederlandse muziekexport. Er is geld, er zijn regelingen, handelsmissies, showcases, bezoekersregelingen… maar Albers wil meer. Hij stuurt de labels binnenkort een mail waarin hij hen vraagt op welke landen en steden zij zouden willen focussen. Dan gaat DME proberen op die plekken ‘hubs’ te creëren. Die zouden moeten garanderen dat de aandacht voor Nederlandse artiesten zich daar niet alleen concentreert op het moment dat zij er voor promotie zijn, maar het hele jaar rond. Die continuïteit wil hij creëren door de inzet van partijen waarmee DME nu al goed samenwerkt, zoals ambassades, consulaten en culturele medewerkers.
Er bestaan allerlei (generieke, dus sectorbrede) regelingen van het ministerie van Economische Zaken en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland om dat soort extra activiteiten te bekostigen. Met de informatie van de labels wil Albers zich gaan inzetten om te kijken of hij deze regelingen kan inzetten t.b.v. de muziekindustrie.
Judith Nijk (GfK)
Toen ik bij vakblad Entertainment Business werkte, schreef ik i.s.m. marktonderzoeksbureau GfK maandelijkse marktanalyses over de entertainmentbranche. Tegenwoordig hebben veel bedrijven weliswaar een abonnement op dit soort data, maar worden slechts één of twee keer per jaar marktcijfers openbaargemaakt. De STOMP Ledendag is een van die schaarse momenten.
Judith Nijk kwam dit keer met cijfers die niet op verkoop gebaseerd waren, maar op vragen aan een panel van ruim 1.000 Nederlandse consumenten van boven de 18 jaar. Van hen gebruikte 42% in 2023 een betaalde streamingdienst (hetzelfde percentage als het jaar ervoor) en 30% een gratis dienst (versus 35% in 2022). Dit zegt overigens niets over het gebruik dat ze ervan maken.
Vergeleken met ons omringende landen is de verhouding tussen betaald en gratis gebruik (42 vs. 30%) opmerkelijk. In Groot-Brittannië zijn beide varianten even populair (40-40), maar in België, Duitsland en Frankrijk voeren de gratis diensten veruit de boventoon.
Spotify is, met 51%, veruit de meest gebruikte streamingdienst in Nederland, gevolgd door YouTube Music (9%), Soundcloud (7%) en Apple Music (6%). Ook dit zegt niets over feitelijk gebruik (en dus over omzet). Als gekeken wordt naar het aantal streams, is Spotify volgens Nijk nog veel dominanter dan die 51%.
87% van de Gen Z-generatie (geboren tussen 1997 en 2010) maakt gebruik van Spotify. Bij de Babyboomers (geboren vóór 1965) is dat slechts een kwart. 70% van hen maakt helemaal geen gebruik van streamingdiensten.
Indies zijn binnen het panel goed voor 44% van de streamingmarkt en voor 29% van de fysieke markt. Het aandeel lokaal product scoort in beide markten heel hoog (55% van streaming en 67% van fysiek). Met 70% is Nederlandstalige muziek de uitschieter in de streamingmarkt, terwijl dat genre in de fysieke markt slechts een aandeel van 21% heeft. Daar is hiphop/r&b ‘king’ met 66%, Maar dat moet op streaming genoegen nemen met 36%. Het aantal genres is overigens expres beperkt gehouden (alternative valt in dit geval bijv. onder pop), om de interpretatie van de panelleden zo objectief mogelijk te houden.
Zeven van de Top 10 Indie-tracks (over januari t/m september) zijn lokaal product. Bij de album zijn dit er zes van de tien.
In de muziekmarkt zijn twee perioden bij uitstek belangrijk: de cadeauperiode en Record Store Day. Die twee zijn samen goed voor 16% van de jaaromzet van CD en 18% van de jaaromzet vinyl. Het omzetaandeel van vinyl binnen de totale fysieke muziekmarkt is gegroeid naar 67% (goed voor €32 miljoen). Dit is zowel volumegroei als de invloed van de gestegen vinylprijzen. Een LP is in een paar jaar tijd €7 duurder geworden.
De omzet van de indies is de afgelopen 10 jaar verviervoudigd. Het aandeel van het totaal daalt echter wel.
STOMP Awards
Aan het eind van de Ledendag XL werden de jaarlijkse STOMP Awards uitgereikt.
Young Achievement Award
Terwijl Guillaume Warmerdam van het STOMP Development Team nog op zoek was naar degene aan wie hij deze award zou uitreiken, bleek hij zelf, met zijn label LAB Music, de winnaar van de prijs te zijn.
Kees van Weijen verraste hem met een fragment uit het juryrapport: ‘LAB Music heeft op indrukwekkende wijze gehoor weten te geven aan de nieuwe trends in de Nederlandse muziekindustrie. Met zijn ‘boutique distributie’-model biedt LAB Music wat independent artiesten steeds vaker lijken te zoeken: autonomie en flexibiliteit. Met o.a. het recente succes van Goldband laat LAB Music een bijzondere meerwaarde zien voor zowel independent artiesten als labels. Oprichter/eigenaar Guillaume Warmerdam laat op alle fronten zien de independent muziekindustrie een warm hart toe te dragen. Ook buiten zijn werk bij LAB Music zet hij zich mateloos in voor een eerlijke, gezonde independent community. Er bestaat geen twijfel over dat de STOMP Young Achievement Award 2023 thuishoort bij Guillaume en zijn LAB Music’.
Independent of the Year Award
In het jaar waarin het haar 20-jarig bestaan viert, kreeg Armada Music een extra bekroning in de vorm van de Independent of the Year Award.
Die werd in ontvangst genomen door general manager Nadine van Bodegraven, terwijl Van Weijen namens de jury de loftrompet blies: ‘Armada Music heeft niet alleen een indrukwekkende catalogus van elektronische hits opgebouwd, maar heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van elektronische muziek in Nederland en daarbuiten. Ze hebben de weg vrijgemaakt voor talloze talentvolle artiesten en dj’s en hebben bijgedragen aan het wereldwijde succes van de Nederlandse dancemuziek.
Armada laat zien hoe veelzijdig een platenlabel kan zijn; ze maken radio, organiseren liveshows, runnen hun eigen studio’s en delen kennis met opkomende professionals middels Armada University. Het oprichten van investeringsmaatschappij Beat Music Fund eerder dit jaar toont de grenzeloze ambitie van Armada’.
15 Years Of Indie Hits
Om het 15-jarig jubileum te vieren, heeft STOMP de compilatie-lp 15 Years Of Indie Hits samengesteld. Een verzameling independent tracks ‘die de veelzijdigheid, kracht en creativiteit van de Nederlandse indies laat zien’. Dit collector’s item werd voor de bezoekers van de Ledendag XL geperst door een van de ‘friends’ van de stichting, vinylperserij Profact.
Awardfoto’s: Joyce van Doorn
