In de Verenigde Staten werden in 2021 voor het eerst sinds 17 jaar weer meer CD’s verkocht dan het jaar daarvoor. Ook Frankrijk rapporteert groei. In andere grote markten, zoals Groot-Brittannië en Duitsland, vlakt de daling van de CD-verkopen af. De Nederlandse jaarcijfers laten nog op zich wachten, maar NRC noteerde na een rondgang onder Nederlandse winkeliers positieve geluiden over de verkoop van CD’s. De recente ontwikkelingen versterken mijn vertrouwen in een toekomst voor het zilveren schijfje. Hoewel die natuurlijk, net zoals de omvang van vinyl, in het perspectief van de totale muziekmarkt moet worden gezien. In vergelijking met de hoogtijdagen van beide dragers stelt het al helemáál weinig voor. Toch is de omzet uit de verkoop van fysiek product (vorig jaar nog 16,2% van het totaal) niet iets waar de muziekindustrie zo maar van af zal willen.
Kortetermijnvisie
Tien jaar geleden stonden de majors nog op het punt de CD bij het grof vuil te zetten. Ik schreef toen al dat nogal voorbarig te vinden. Dat onzalige plan om al op korte termijn de stekker uit de CD-productie te trekken, was uiteraard een opportunistische gedachte. Die werd mede gevoed door de toenmalige opkomst van streaming en het beginnende herstel van de vinylverkopen. Allebei natuurlijk ontwikkelingen die de industrie geen windeieren hebben gelegd, maar waarnaast voor CD’s nog steeds een prima rol weggelegd had kunnen zijn. Het afschalen van die drager heeft – hoe voorspelbaar – een selffulfilling prophecy veroorzaakt. Ook pleit ik al jaren voor het meenemen van CD’s in het Record Store Day-aanbod. Exclusieve producten of heruitgaven van titels die al lang niet meer leverbaar zijn (zoals gedroomde partner Music On CD dat doet, bijvoorbeeld). Dat zou ook een selffulfilling prophecy kunnen veroorzaken, maar dan in positieve zin. Zeker nu het streaming-verdienmodel onder vuur ligt en op dat vlak alternatieven worden uitgerold.
Zwarte goud verliest glans
Ook is onduidelijk of de vinylrevival nog lang kan aanhouden. Mede door de populariteit van vinylvloeren is er een tekort aan grondstoffen, en zelfs met dat gegeven kan het beperkte aantal perserijen met hun vaak vintage apparatuur de vraag niet aan. Zeker niet in een jaar waarin enorme hoeveelheden LP’s van Adele, Ed Sheeran en ABBA moesten worden geproduceerd. Daardoor kwamen de mindere goden pas later aan de beurt, met enorme wachttijden tot gevolg. Nieuwe albums van opkomende artiesten zijn vaak al een half jaar tot een jaar digitaal beschikbaar, voordat ze als LP op de markt komen. De schaarste aan grondstoffen én de alsmaar stijgende olieprijzen zullen de prijzen van vinyl de komende tijd alleen maar verder opdrijven. En er was al veel kritiek op de stijgende prijzen van LP’s. Over gemiste kansen gesproken: ondanks een toezegging, 10 jaar geleden tijdens een Eurosonic Noorderslag-panel over ‘de platenzaak van de toekomst’, is er tijdens de heropleving van de interesse voor vinyl – op acties na – nooit een structurele midprice-serie gekomen. Je hebt vinyl in de smaken ‘peperduur nieuw’ en ‘nog altijd niet goedkoop tweedehands’. That’s it.
Voordelen van CD
Dit alles zou de weg vrij kunnen maken voor een herwaardering van de CD. De voordelen die deze drager altijd al had, blijven bijna 40 jaar na de lancering (in augustus 1982) overeind. CD’s…
- hebben een handzaam formaat (vandaar de naam), maar tegelijkertijd een hoge opslagcapaciteit (minimaal 74 minuten muziek)
- gebruiken door dat kleinere formaat minder grondstoffen bij de productie, zijn goedkoper te vervoeren en makkelijker op te slaan
- hoeven niet halverwege de beluistering te worden omgedraaid
- kunnen in ‘shuffle’-modus worden afgespeeld
- bevatten geen tikken en spetters (ook niet na talloze luisterbeurten bij normaal gebruik)
- zijn daardoor ook een gewild tweedehands object
- kunnen met vrij weinig kans op beschadiging per post verstuurd worden
- klinken ook goed op hele goedkope CD-spelers
Het voordeel dat je CD’s ook onderweg kon afspelen (via een Discman of een autoradio met CD-speler) en op computers (ondanks de nodige blunders) is helaas door de hardwareproducenten om zeep geholpen. Blijkbaar is daar niet goed genoeg voor gelobbyd en dit heeft de verkoop van CD’s geen goed gedaan. Gelukkig zijn er ‘voor weinig’ nog wel externe CD-spelers te koop die met een kabeltje kunnen worden aangesloten. Ook DVD-spelers ‘slikken’ CD’s.
CD vs. vinyl en streaming
Bijkomende actuele voordelen van CD’s boven vinyl zijn:
- voldoende productiecapaciteit, dus beschikbaar op de dag van de streamingrelease
- relatief lage productiekosten, ook in lagere aantallen
- een lagere verkoopprijs
De combinatie van dat prijs- en actualiteitsaspect zou jongere kopers weleens kunnen doen overgaan van vinyl op CD. En stel dat je een band bent en je wilt na afloop van je concert voor een schappelijk prijs (maar met een leuke marge) fysiek product verkopen van je net uitgebrachte EP, dan wint een CD’tje het op alle fronten van vinyl.
Ook ten opzichte van streaming hebben CD’s grote voordelen:
- Voor de gebruikers: de muziek van een eenmaal gekochte CD blijft altijd beschikbaar (en kan niet worden verwijderd als een rechthebbende de kolder in zijn kop krijgt)
- Voor de artiesten: een vele malen beter verdienmodel. Je hoeft er veel minder van te verkopen dan het enorme aantal streams dat nodig is voor een redelijk inkomen
Zoals gezegd: in augustus 2022 is het precies 40 jaar geleden dat de CD geïntroduceerd werd. Zou dat niet een mooi moment zijn voor een campagne om het zilveren schijfje opnieuw op de kaart te zetten?
PS: mocht je toch op het punt staan je oude CD’s weg te gooien, bel dan eerst mij even 😉
