Met veel tromgeroffel (maar weinig werkelijk interessante achtergrondinformatie) werd gisteren Tidal gelanceerd. Dit is de nieuwe naam van de door Jay Z overgenomen Zweedse high-end streamingdienst Aspiro. Uiteraard werd ook deze persconferentie live gestreamd. Tijdens de bijeenkomst tekenden 15 van de grootste artiesten een beetje potsierlijk een soort petitie. Of was het een oorlogsverklaring? Zeker is, dat de verzamelde megasterren met deze dienst beter af zijn. Maar of dat ook geldt voor het enorme leger aan niet-megasterren of, ook niet onbelangrijk voor toekomstig succes, voor de consument, staat allerminst vast.
Tidal is ’the first artist owned music platform ever’, zei Alicia Keys bij de presentatie. Dat klopt; Keys, Arcade Fire, Beyoncé, Calvin Harris, Chris Martin, Daft Punk, DeadMau5, Jack White, Jason Aldean, J. Cole, Kanye West, Madonna, Nicki Minaj, Rihanna en Usher hebben volgens Billboard allemaal een aandeel van 3% in de nieuwe onderneming. De resterende 55% is verdeeld onder Jay Z, een andere investeerder en de muziekmaatschappijen. Bij die laatsten zitten ongetwijfeld de majors. Of – en zo ja welke – independents aan boord zijn, is niet bekendgemaakt.
De artiesten hebben toegezegd in ruil voor hun aandeel in de dienst exclusieve content te zullen aanleveren. Die toezegging veronderstelt, dat de artiesten in hun contracten met de muziekmaatschappijen non-exclusief gebruik van hun muziek hebben bedongen. Oftewel: in elk geval voor wat betreft de digitale exploitatie van hun muziek hebben de artiesten zelf beslissingsrecht over wat ermee gebeurt. Het moge duidelijk zijn dat alleen de allergrootste artiesten in de positie zijn een dergelijke regeling te bedingen. Bij de mindere goden is digitale exploitatie ‘part of the deal’ (en anders komt er geen deal).
Goed, de oprichters van het platform hebben dus allemaal een aandeel van 3%. Jay Z legt in Billboard uit dat er nu een tweede ronde gestart is, waarin iedereen ook hetzelfde aandeel krijgt, maar wel minder dan dat van de grondleggers. Ik schat in dat het aantal te vergeven aandelen daarna wel op is. Alle andere artiesten die zich aansluiten (en nu al hebben aangesloten, maar niet tot de inner circle behoren), worden dus via het gangbare model uitbetaald. Oftewel: de inkomsten minus de kosten om het platform draaiende te houden wordt overgemaakt aan de rechthebbenden (muziekmaatschappijen, publishers en rechtenbeheerders). Die betalen dat weer aan de uitvoerenden en componisten door, volgens de verdeelsleutel die contractueel overeengekomen is. Evenmin als Spotify heeft Tidal enige invloed op die verdeelsleutel. Ik zie dus niet in waarom artiesten bij Tidal beter af zouden zijn dan bij Spotify.
De bottleneck zit hem in de contracten tussen de creatieven en de industrie. En weet je wat? Daar heeft een consument geen boodschap aan. Het zou de betrokkenen sieren als ze onderling – buiten de spotlights – zouden komen tot een nieuwe, in ieders ogen eerlijke verdeling van de gelden, en vervolgens gezamenlijk de schouders zouden zetten onder de nieuwe manier waarop de consument muziek wil consumeren: streaming. En kies daarbij dan niet voor één platform, maar voorzie alle diensten – breed en niche – van de muziek die zij de markt willen aanbieden.
Aan die platforms stelt de consument maar een paar eisen: ze moeten zo makkelijk mogelijk toegang bieden tot zoveel mogelijk muziek tegen een prijs die als redelijk gezien wordt. De algemeen aanvaarde prijs voor zo’n dienst is €9,99. Dus niet de €19,99 die Tidal vraagt. Natuurlijk, voor dat bedrag krijg je muziek op cd-kwaliteit, maar dat is niet waar de gemiddelde consument om vraagt. Slechts een enkeling heeft een dusdanige geluidsinstallatie dat je het verschil ook echt hoort. De rest doet het met pc-speakers, oordopjes of heeft een plant voor zijn Sonos-box staan. Wat er wel toe doet in dit mobiele tijdperk, is dataverbruik. En om voor die grote bestanden in cd-kwaliteit nu eerst twee keer zoveel te betalen, terwijl die vervolgens ook nog eens een grotere hap uit je databundel nemen, lijkt mij dubbelop.
In plaats van zich collectief achter streaming te scharen, liggen artiesten, industrie en platforms helaas rollebollend op straat. Artiesten geven Spotify de schuld van de lage inkomsten per stream (terwijl dat dus iets is tussen uitvoerenden/componisten en rechthebbenden), muziekmaatschappijen willen opeens van het freemium-model af en bij Tidal ‘wordt eindelijk weer de muziek op de voorgrond geplaatst’.
Dat laatste bestrijd ik overigens. Het gaat bij Tidal helemaal niet om de muziek, het gaat om de artiesten. Of eigenlijk: het gaat om de 16 oprichters. Nog iets preciezer: het gaat om de portemonnee van de 16 oprichters. Als, wat je nog weleens hoort, Spotify vooral goed is voor de grote muziekmaatschappijen, dan is Tidal vooral goed voor de grote artiesten. Grappig, want juist die megasterren hoeven het voor het geld eigenlijk niet te doen. Het zijn de kleinere acts die nog wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken om meer gestreamd te worden en ook iets te gaan overhouden aan het feit dat mensen plezier beleven aan hun muziek.
Dat kan alleen als alle betrokkenen er hun schouders onder zetten om streaming zo aantrekkelijk mogelijk te maken en zoveel mogelijk consumenten te lokken. Ja, ik zei streaming. Niet Spotify, Deezer of Tidal. Streaming is de snelweg, de platforms zijn de auto’s. De consument moet worden overgehaald te gaan autorijden, het maakt niet uit in welk merk auto.
Artiesten, industrie en de platforms hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om streaming zo interessant mogelijk te maken voor zoveel mogelijk mensen. Dan helpt het niet om je muziek er weg te halen. Ik mag toch ook hopen dat dat niet is wat de Tidal-oprichters van plan zijn. Andere diensten uithollen om er zelf beter van te worden gaat averechts werken. Het is de bijl aan de wortels van streaming, zal de aanwas van talent doen stagneren en uiteindelijk dit businessmodel (misschien wel het laatste businessmodel dat de muziekbranche zal kennen) om zeep helpen.
Gaan we het met zijn allen zo ver laten komen? Dan hebben we de ondergang van harte verdiend.
