Spotify kleedt niet alleen zijn dienst uit, maar ook de rechthebbenden

Eind vorig jaar werd al opgemerkt dat Spotify was gestopt met het aanbieden van downloads, maar pas afgelopen week werd het ‘nieuws’ echt opgepikt. De reacties zijn tot nu toe nogal lauw, maar ik vind het (op dit moment) een onbegrijpelijke stap en ben er – als grootgebruiker van die optie – eerlijk gezegd ook gewoon erg pissig over.

Verklaar me maar gek, maar naast mijn Premium-abonnement van een tientje per maand besteedde ik een veelvoud van dat bedrag aan het downloaden van liedjes via Spotify. “Oh, was jij dat?” hoor ik je zeggen. Inderdaad, ik ben geen gemiddelde consument. Mijn redenen om tracks te downloaden:

• om favoriete liedjes ‘veilig te stellen’ voordat ze mogelijk weer verwijderd worden
• om ze makkelijker in mijn radioprogramma te kunnen draaien (vanaf cd‘s, die je makkelijker snel kunt instarten dan een stream)
• bovendien hanteert Spotify bij het starten van een stream een hinderlijke fade-in, waardoor je – als je geen kunst- en vliegwerk uithaalt – vaak de eerste aanslag van een piano of beat mist

Ik realiseer me dat de gemiddelde consument op een andere manier naar muziek luistert, maar de reden waarom ik download is niet de kern van mijn betoog. Het gaat mij erom dat er nog mensen zijn die willen downloaden (en nog cd’s willen kopen en zelfs vinyl). Zij willen dus niet alleen betalen voor toegang tot muziek, maar zelfs extra in de buidel tasten om daar eigenaar van te worden, digitaal of fysiek. Waarom zou je mensen die mogelijkheid ontnemen en jezelf die inkomsten onthouden? En erger nog: waarom zou je de rechthebbenden (die geen enkele inspraak hebben gehad in deze beslissing) die inkomsten onthouden?

Ik kan me drie tegenwerpingen voorstellen:

1. Er waren maar weinigen zoals ik die via Spotify downloadden
2. De marge was minimaal (zeker als er nog een partij tussen Spotify en de rechthebbenden zat)
3. Spotify wil zich etaleren als een zuiver streamingplatform

Alle drie die redeneringen vind ik onzin.

1. Elke (legale!) download is er een en elke euro is er een. Het lijkt me niet dat de muziekindustrie in de huidige markt in de positie is hiervan afscheid te nemen. En zoals bekend zijn de muziekmajors aandeelhouders in Spotify en dus mede verantwoordelijk voor deze stap. Ik ben heel benieuwd naar hun beweegredenen en hoe ze die aan hun artiesten en componisten gaan verkopen
2. De eerste jaren betrok Spotify zijn downloads van 7digital, maar sinds mei 2011 hebben ze een eigen dienst opgestart. De marge mocht dan klein zijn, maar was door het wegsnijden van die tussenlaag wel verbeterd
3. Je kunt je volgens mij prima als streamingdienst profileren en tegelijkertijd, zonder daar veel ruchtbaarheid aan te geven, downloads aanbieden. Gebruikers zien dat dan als een extraatje en voor Spotify zijn er verder geen kosten aan verbonden. In het digitale tijdperk is het wel of niet aanbieden van een downloadoptie immers letterlijk een kwestie van een vinkje zetten. En het is al helemaal geen werk meer als Spotify dat vinkje standaard aanzet. Dan hoeven ze alleen in die paar procent van de gevallen dat de rechthebbende downloaden niet toestaat, dat vinkje uit te zetten

In plaats van zijn gebruikers een extraatje te bieden, doet Spotify nu precies het omgekeerde: het heeft een worst voorgehouden en trekt die weg. In mijn optiek begaat Spotify daarmee dezelfde fout die de industrie ook regelmatig maakt: tracks aanbieden en die dan opeens weer verwijderen. Precies een van mijn redenen om liedjes te downloaden.

Ik heb van verschillende vrienden al gehoord dat zij zich, door die combinatie van het verwijderen van tracks en het afschaffen van de downloadmogelijkheid, maar weer tot torrentsites gaan wenden. Zover ga ik niet. Maar ik ga voortaan wel (gratis, of althans als onderdeel van mijn abonnement) de Spotifystreams opnemen van de liedjes die ik anders (tegen betaling, als aanvulling van mijn abonnement) gedownload zou hebben. Als men mijn geld dan toch niet wil hebben…

Wat me als Spotify-fanboy van het eerste uur ook dwarszit: ik merk dat ik op zoek ben naar een alternatieve streamingdienst die wel de mogelijkheid biedt om te downloaden. En dan niet via iTunes, want ik zoek een one-stop shop. En eerlijk is eerlijk, de downloadbundels die Spotify aanbood waardoor grotere afgenomen hoeveelheden leidden tot lagere stuksprijzen, vond ik ook een prettige bijkomstigheid. Hoewel de verplichting om die bundels binnen een maand op te maken dan wel weer absurd was.

Kort en goed: onbegrijpelijk dat de industrie het zover laat komen. Maar erger nog vind ik het voor hun achterban: al die componisten en bandjes die zij zouden moeten vertegenwoordigen, maar die hierdoor nog meer inkomsten mislopen. Beleg op het brood was al slechts aan de groten voorbehouden, nu kunnen de meesten er zelfs geen boter meer op smeren. Als er al genoeg geld overblijft voor brood, überhaupt. Die verschraling van de maaltijd zal helaas model staan voor de verschraling van het muzieklandschap. Want je moet welhaast een plaat voor je kop hebben als je tegenwoordig nog professioneel muzikant wilt zijn.