Toen ik mijn vorige blog ‘Einde Plaat’ noemde, doelde ik dus niet op het einde van de fysieke drager hè? Toch werd de levensduur van de compact disk afgelopen week tijdens CMJ 2011 geschat op maximaal 5 jaar. De Pers maakte het gisteren nog bonter en gaf de cd – naar aanleiding van een artikel op muziekwebsite side-line.com – nog een jaar. Mijn mening in het kort? Onzin. En als het waar is? Oliedom!
Ik ben niet blind. Ik zie de verkoop van fysieke dragers instorten ten faveure van digitale muziek. Zelfs downloads zijn alweer bijna passé, in de toekomst stromen muziek en films door onze computers zonder op de harde schijf te blijven hangen. De ontwikkelingen gaan harder dan ooit, maar het moment waarop een productgroep uitsterft, wordt altijd dichterbij geschat dan het in werkelijkheid ligt.
Ik vertelde al eerder hoe ik als klein Wernertje meedeed aan de tekenwedstrijd ‘Teken jouw straat in het jaar 2000’. In plaats van vierkante witte gebouwen met een helideck voor vliegende vervoermiddelen tekende ik onze straat zoals die er op dat moment – beginjaren ’80 – uitzag. En zoals die er nu, in 2011 nog altijd uitziet. Ik verloor met mijn saaie voorstelling van zaken uiteraard glansrijk.
Dus nee, de cd is over een jaar niet dood. Zelfs over vijf jaar niet. Daarvoor is het schijfje nog veel te belangrijk in de totale muziekomzet. 81% daarvan wordt gegenereerd met de verkoop van fysieke cd’s, blijkt uit de cijfers van de NVPI over 2010. Oké, daar is (veel) minder dan de helft van het geld mee gemoeid als in 2000 (€177 miljoen vs. €466 miljoen), maar het nog altijd 81% van het geheel.
Volgens een door side-line.com opgetekend gerucht zouden de grote labels in 2013 geen muziek meer uitbrengen op fysieke cd’s. Ze zouden hartstikke gek zijn!
Bij de voorspelde verschuiving naar luxe uitgaven kan ik me weer wel alles voorstellen. Toegevoegde waarde is nog de enige manier om een consument tot aankoop te bewegen.
Of, aan de andere kant van het spectrum: impuls. Bijvoorbeeld als product zo goedkoop is, dat je voor dat geld niet de moeite gaat doen om het te downloaden. Budget-cd’s kunnen het, op strategische plaatsen en voor een bepaald publiek, dan ook nog wel even uithouden in mijn optiek.
Het zijn vooral die extremen waar ik nog wel even in blijf geloven. Het middensegment, ‘gewone’ fullprice-cd’s van ‘gewone’ bandjes, zal verder onderuit gaan. Alleen topacts kunnen het zich straks nog veroorloven hun muziek op cd uit te brengen, en die kunnen er nog wel ‘aantallen’ van blijven verkopen. Hoewel ook die aantallen nog verder zullen teruglopen.
Een andere vorm, die ik tien jaar geleden nota bene in Thailand tegenkwam, maar in Nederland nooit serieus is gelanceerd, zijn mp3’s op cd. Preciezer: een schijfje met het hele repertoire van een artiest in mp3-formaat, en dan voor de prijs van een fullprice-cd. Natuurlijk, dat is een fractie van wat je er in 1995 mee had kunnen verdienen, maar aan de andere kant: er zijn héél veel Spotify-streams voor nodig om dat bedrag bij elkaar te sprokkelen.
En dan is er nog een model, en dat is het on demand op cd persen van materiaal dat niet meer in de reguliere handel te krijgen is. Zoals Fonos dat in Nederland doet, bijvoorbeeld. Een prachtige dienst die bijna op de kop af acht jaar bestaat en in die tijd wat mij betreft veel meer marketing, veel meer succes en veel minder gesteggel met de majors over rechten en percentages had verdiend. Helaas levert de dienst alleen maar complete (fysieke) cd’s en kan ik niet zelf uit losse tracks een eigen compilatie samenstellen. Laat staan dat het materiaal als download wordt aangeboden. Of streaming. Terwijl de Fonos-catalogus een perfecte aanvulling zou zijn op het aanbod van bijvoorbeeld Spotify. Maar het mag niet van de rechthebbenden. Terwijl het materiaal dus niet meer regulier verkrijgbaar is. Hoe kortzichtig kun je zijn?
Maar goed, Fonos bestaat nog steeds, dus ik ga er maar vanuit dat er geen verlies geleden wordt.
Laat ik tot slot ook het weggeefmodel niet vergeten. Geeft het AD momenteel downloadbundels weg tijdens haar actie Nederlandstalige Popklassiekers (waarover ik deze twee artikelen schreef)? Nee mijnheer. Fysieke cd’tjes. Die ook nog eens alle 20 in een verzamelbox bij elkaar gespaard kunnen worden, zodat ze de maximale ruimte in de cd-kast innemen. In digitale vorm zou deze actie geen kans van slagen gehad hebben. Niet voor het publiek dat er nu mee bediend wordt.
Ik geloof heilig in de doorbraak van streaming muziekconsumptie en ook ik zie om mij heen bepaalde personen compleet stoppen met de aanschaf van muziek. Maar ik zie ook nog steeds genoeg mensen lol beleven aan die malle, onhandige, krasgevoelige en milieuonvriendelijke schijfjes. Of er andere mensen een lol mee doen. Het blijft een leuk cadeautje en ik moet de eerste download of stream met een strik eromheen nog tegenkomen.
Goed gezegd, Werner, ik heb er meteen ook een blog over geschreven, maar dan over de boekenwereld, met daarin jouw blog als voorbeeld: ‘HET EINDE VAN HET BOEK IS NABIJ’ (of toch niet?): http://bit.ly/rsqY8z
Leuk je te hebben kunnen inspireren Marcel! Mooi stuk ook, met een eerlijk – en vrij schrijnend – inkijkje in de verkoop van Superhelden.nl. Maar 4000 fysieke boeken is een prachtig verkoopaantal, gefeliciteerd!
“gesteggel met de majors over rechten en percentages”
Ik denk dat dit ene bijzinnetje precies het probleem van de muziekindustrie weergeeft in een notedop. Ik koop zelf geen muziek meer op fysieke dragers, sinds ik Spotify Premium in huis heb. De enige muziek die ik nog koop, zijn mp3’s in het genre “latin house” die ik gebruik om mixen te maken,voor mijn eigen plezier. Maar zelfs dat valt niet altijd mee. Van de week nog, mooie cd gevonden op http://www.djdownload.com, met een aantal tracks er op die ik wilde hebben. Tracks konden helaas niet los aangeschaft worden in dit geval (fail 1), dus tsja.. dan maar de hele cd aan m’n winkelmandje toegevoegd a raison van 13 euro. Wil ik vervolgens uitchecken bij de virtuele kassa, krijg ik de volgende mededeling:
“Due to territory, or licensing restrictions the following items are no-longer available for purchase”
Echt… dan lul je toch niet meer? Je wilt iets kopen en de verkoper zegt gewoon snoeihard: “Bekijkt u het maar!” Ik hoop dat je het me niet kwalijk neemt dat ik even uTorrent aangeslingerd heb, en vervolgens de cd binnen tien minuten op m’n harddisk had staan.. 🙁
Voor wat betreft de levensduur van de cd: ik denk ook dat ie nog wel een paar jaar mee gaat. Maar het eind van de fysieke geluidsdrager komt onherroepelijk naderbij. En daarmee het eind van het huidige verdienmodel voor recording artists. Ze zullen hun opnames moeten gaan zien als promotiemateriaal (samen met Spotify, Youtube, Facebook, Twitter, enz. enz.) en het geld weer gewoon moeten gaan verdienen met waar het allemaal mee begonnen is: live optreden. Ik geef zelf alvast het goede voorbeeld door op 17 november een huiskamerconcert bij ons thuis te hosten van de amerikaanse singer/songwriter Jay Nash. Die trouwens zelf regelmatig zijn oude materiaal ter gratis download aanbiedt. 🙂
Herkenbaar Hans. Zo staat de nieuwe Spinvis op dit moment op de Luisterpaal én op De Piratebay. Maar kopen mag ik hem niet, dat kan pas vanaf 4 november. En ik wil hem nu hebben.
Nu kan ik wel wachten, maar daar gaat het niet om, het gaat erom dat de industrie structureel achter de feiten aanloopt. En dat raakt mij niet alleen als consument, maar ook als schrijver, want ik maak deel uit van die industrie.
Nogmaals, het gaat er niet om of ik niet kan wachten, maar of artiesten, platenmaatschappijen en uitgevers zichzelf niet in de vingers snijden door vast te houden aan een ouderwets businessmodel en te roepen ‘ze wachten maar’. Ondertussen staat het album van Spinvis op vele geluidsdragers, aangeleverd door De Pirate Bay, zonder dat Spinvis of Excelsior daar een cent voor hebben gevangen.
In Amerika gaat een uitgeverij experimenteren met het uitbrengen van e-books van bekende schrijvers, op het moment dat het definitieve bestand naar de drukker gaat. Het fysieke boek verschijnt dan twee maanden later. Dat is vernieuwend. Dit niet.
En muziek luisteren op mijn laptop vind ik verschrikkelijk.
Wat is het probleem, Marcel? Spinvis staat op de Luisterpaal. Mooi toch? Dan ‘heb’ je em toch al? Dan is toch al ‘consumeerbaar’? Dan is het toch niet erg dat je de CD wat later pas kan kopen? Vroeger werd een nieuwe plaat eerst opgewarmd door airplay, moest je maar hopen dat ie langskwam. Nu zijn de keuzemogelijkheden van de muziekliefhebber enorm vergroot maar balen we omdat we het product niet direct fysiek kunnen aanschaffen.
Het voorbeeld van Spinvis vind ik overigens ook wat ongelukkg gekozen daar de betrokken platenmaatschappij, Excelsior, een van de weinig echt vernieuwende labels van deze tijd is …
heej Werner,
Goed stuk en eens! Zolang er geen alternatief is voor de CD zal het niet zo snel gaan als er geschetst wordt (mooi bruggetje naar jouw kindertekening!) en het verschil in geluidskwaliteit/geluidsbeleving tussen CD of lossless bestanden en een mp3 blijft te groot. Met de studenten van ACI een proef op de som genomen en songs in allerlei geluidsbestanden beluisterd: bij de Cd kwam met tot de conclusie dat er allerlei extra dimensies aan de muziek te horen waren die op de mp3 versie niet of nauwelijks hoorbaar zijn. Vergelijkbaar: comprimeer een foto van 7Mb terug naar 700kb en kijk wat er met de pixels gebeurt…enig detail is er dan ook niet meer te onderscheiden. Mp3 is overigens ook nooit bedoeld door de makers om er zo naar te luisteren. Het is een compressietechniek waarbij het de bedoeling is dat de ontvanger van een mp3 bestand de boel weer uitpakt naar ware grootte, hoewel de techniek er ook voor zorgt dat bepaalde gegevens toch wel verloren raken. Die laatste stap zijn we in de achterliggende tijd allang vergeten en we zijn gewend geraakt te luisteren naar ‘kapotte’ muziek. Tenminste, bij de groep studenten waarbij we ‘het experiment’ hebben ondergaan, luistert nu meer dan 70% met een behoorlijke koptelefoon naar minstens lossless bestanden i.p.v. mp3 en de verzamelwoede om CD’s te hebben is gestegen. Maar ach, ook de muziekindustrie heeft zichzelf al gewend aan inferieure mp3’s vs. wav of FLAC….als je echt van muziek houdt is een CD of equivalente kwaliteit toch nog steeds het best te waarderen! Ik denk dat er ook nog wel genoeg liefhebbers zijn om de CD echt ‘dood’ te verklaren 😉
Dat denk ik ook Jan! En als ik jouw reactie goed lees, moet er dus snel een campagne opgestart worden om zoveel mogelijk mensen naar jouw opleiding te krijgen. Met je experimenten leid jij studenten op tot de cd-kopers van de toekomst… 😉
heej Werner,
als het overkomt als shameless selfpromotion voor de opleiding, heb ik de toon der conversatie verkeerd gestemd. Wat mijn punt is, is dat veel mensen zich totaal onbewust zijn van het verschil in geluidskwaliteit tussen CD (wav en flac bijv.) en mp3. Dat verschil maakt de beleving van muziek en de intentie waarmee de maker het graag over zou brengen bij luisteraars levensgroot. Buiten dat is er bij mp3 sprake van een soort ‘ophoping’ van bepaalde frequenties in gebieden waar het ’t gehoor, afhankelijk van ’t volume waarop je luistert, kan gaan verminderen.
Allemaal vrij voor de hand liggende en logische conclusies die je kunt trekken, op het moment dàt je erover nadenkt….maar dat is niet heel erg het geval als je mensen in je omgeving hierop bevraagt, zo blijkt. Je zou kunnen pleiten voor een campagne over het verschil in die beleving wat werkelijk gemeten merkbaar is als je dat met een groep studenten bijvoorbeeld, uitvoert.
Bij deze groep ‘proefkonijnen’ heeft het in ieder geval geleid tot een totaal veranderd gedrag .t.o.v. het luisteren naar muziek in kwaliteitsverschil van de bestandsvorm waarin het aangeboden wordt. Als en zodra men zich bewust is van dat kwaliteitsverschil in beleving en waarneming, kiest 70% voor het betere alternatief dat CD (of equivalent) biedt.
En op langere termijn zal het ook beter voor je gehoor zijn….dat zou inderdaad samen een reden zijn een campagne te starten!
Ik geloof er helemaal niks van. 90% van de consument wil alleen gemak en is volstrekst niet geintereseerd in geluidkwaliteit. Vandaar het enorme succes van iTunes en Spotify.
Hoi Jan,
Ik had geen enkel probleem met de toon van je reactie hoor, en je punt was duidelijk. Feit is wel dat jij, ik en de studenten van jouw opleiding geen ‘gemiddelde’ consumenten zijn, maar al een neiging hebben naar ons vakgebied. Gemiddelde consumenten nemen genoegen met een gecomprimeerd formaat als mp3, en waarom ook niet? Het neemt weinig opslagruimte in (dus er kunnen meer liedjes op die iPod), ze kunnen snel via internet (of desnoods mail) gedeeld worden en ze luisteren naar muziek in de trein (met alle achtergrondgeluiden van dien) of via de boxjes van hun pc. Vanaf een bepaalde bitrate voldoet mp3 in dit soort omstandigheden uitstekend. Dat is overigens geen pleidooi, maar een constatering.
Dat neemt niet weg dat er een aantal mensen muziek blijft beluisteren via high end-systemen met hifi-boxen die via gouden stekkers met elkaar verbonden zijn (ik overdrijf, ik weet het), en dat zijn ook de mensen die cd’s (en lp’s) zullen blijven kopen. Maar dat dat er minder zijn dan het er waren – en de hoogtijdagen dus ver achter ons liggen – dat is lastig te ontkennen, ben ik bang.
Des te beter overigens dat jij jouw proefkonijnen weer op het ‘rechte pad’ weet te brengen. Keep up the good work! 😉
@Marcel: je mag er ook best niets van geloven, daar heb ik geen probleem mee hoor. Ik vind het wel raar dat je een mening hebt over iets waar je niet bij aanwezig bent geweest. Of je jezelf uberhaupt in de achtergronden hebt verdiept kan ik natuurlijk niet vaststellen, ik neem aan dat het zo is. Het enorme succes van Spotify en iTunes is volgens mij ergens anders aan gerelateerd maar ik kan me wel verplaatsen in de gedachte dat het gemak en het kuddegedrag dat de mens gewoon is er voor zorgt dat de interesse in geluidskwaliteit op een lager plan is komen staan.
Boiled frog syndrom wat op vele zaken van toepassing is in de samenleving…of dat de kwaliteit van het leven nou zo zeer verbeterd heeft……;-)
@Jan Ik begrijp niet helemaal wat je bedoelt met ‘er niet bij aanwezig geweest’. Ik kom zelf uit de filmindustrie, maar ben in eerste instantie consument. Ik heb al mijn cd’s (1.000+) omgezet naar MP3 en draai nu alleen nog maar muziek vanaf mijn iPod. Nieuwe muziek koop ik via iTunes. En al mijn vrienden en familie, ook degene met de dure installatie’s die zeiden dat ze dat niet zouden doen, hebben inmiddels delzefde stap gezet. (Op één na, die valt dan denk ik in de tien % :))
Dat wil niet zeggen dat er geen markt is voor goed geluid, maar een massamarkt zal het niet meer worden, vermoed ik. Of dat goed of slecht is voor de kwaliteit van het leven, daar heb ik geen mening over 😉
@Marcel: ah, ok. Ik dacht namelijk dat je reageerde op de proef op de som die met een groep studenten (ongeveer 50) het genoemde resultaat heeft opgeleverd. Werner’s punt dat die studenten geen gemiddelde consumenten zijn is overigens wel steekhoudend, maar toch….ondanks het feit dat ze misschien eerder toegankelijk zijn voor discussie over dit onderwerp, verbaaste het behoorlijk hoe slecht geinformeerd ze desondanks over geluid en de beleving daarvan waren bij aanvang.
Andere vraag Marcel: kijk jij al je films dan ook op een laptop in een lage beeldresolutie met stereo (door de speakertjes bijna mono) geluid ?
Daar ben ik dan best benieuwd naar…..;-)
Nee, mijn films kijk ik op Blu-Ray op een heel groot scherm 🙂 Maar gezien het lage aandeel Blu-rays op de DVDverkopen, hoor ik hier waarschijnlijk bij de 10% … 🙂
Hi Werner,
Ik heb jouw artikel gelezen mbt. het verdwijnen van de cd als geluidsdrager en kan me er redelijk in vinden.
Zelf geloof ik ook niet dat het eind 2012 afgelopen is met de cd.
Wel geloof ik dat we midden in een overgangsfase zitten; even in het midden gelaten of dat van cd naar mp3 is of van mp3 naar streaming.
Wanneer je kijkt naar voorgaande dragers dan merk je dat er toch een soort van cyclus in het geheel zit. Kijk nu bijvoorbeeld naar de overgang van lp naar cd. Begin jaren ’80 was er de cd en het heeft tot begin jaren ’90 geduurd voordat de lp uit de reguliere zaken verdween. Zwart op wit gezegd is dit een cyclus van zo’n 12 jaar geweest. Zo’n zelfde periode later was er de eerste mp3 spelers. Begin 2000 waren daar de eerst iPods.
Nu zijn we zo’n zelfde periode later en zijn termen als “in the cloud” en “streaming” hot.
Spotify, en andere online aanbieders, gaan enorm lekker.
Vele apparaten, naast de computer, zijn tegenwoordig al standaard met internet verbonden dus in principe heb je alle muziek 24/7 voor handen. Met dit gegeven vraag ik me dan ook af wat het nut nog is van een cd als muziekdrager?
Tijdens de overgang van LP naar CD was er een discussie gaande over de kwaliteit van het geluid: warmer, zuiver etc. Deze zelfde discussie ontstond begin 2000 over de kwaliteit van mp3’s. Alles was haast 128 kbps en tegenwoordig is menigeen dik tevreden met de standaard van 320 kbps. Opslag speelt immers geen rol dus nog hoger dan 320 is ook geen probleem.
Okay, echte connaisseurs zullen hun medium (78/33/45 rpm – CD) trouw blijven. Echter denk ik niet dat de platenlabels hun als doelgroep zien, zij willen immers veel verkopen.
Enfin Werner, tot zover deze kleine kanttekening op jouw verhaal.
Ik bedoel dit alles niet vervelend. Ik hou zelf enorm van muziek en van veel soorten. Echter als ik een winkel sta ben ik al snel klaar als ik hoor: “Die kunnen wij wel voor je bestellen”.
Het mes voor de platenwinkels snijdt hierdoor aan beide kanten.
Groet, Mike
Die boekenwereld toch die vaak te lui was/is om de client te vertellen dat ’n boektitel zowel gebonden als gelumbackt te koop is. Als je je klant niet vertelt dat er ook betere kwaliteit te krijgen is….Niet(s) aanbieden en dan roepen dat de consument e rniet om vraagt. zxo ken ik er nog een paar. Voor klassieke muziek en jazz zijn MP3 achtigen echt tekort schietend in klank/geluidskwaliteit, vooral in de zachte passages. En idd: je moet maar afwachten bij streamen of downloaden of bepaade strategieen (territory bepalingen bijv) mij de kans ontnemen……Dus ook mijn grote LP-voorraad blijf ik koesteren, je weet maar nooit. Voorlopig heb ik vier LP’s van de pas overleden crooner/zangeres Patti Page: Tennessee Waltz, How much is that doggie….. En ja, ik heb een goede geluidsinstallatie met prachtige electrostatische luidsprekers. Bij de BCC’s en Scheer en Foppens hebben ze daar letterlijk nog nooit van gehoord. “De consument vraag er niet om…..