Bousie advocaten, het kantoor van Hans Bousie, Sander Dikhoff en Rob van Dongen, organiseerde afgelopen vrijdag een netwerkbijeenkomst voor zijn relaties uit de muziek-, film, boeken- en modebranche. Tijdens het seminargedeelte van het besloten samenzijn liet de boekenbranche zich van zijn minder visionaire kant zien.
Het thema van Bousie’s Dinner was om over de schutting van de buren te kijken en te leren van hun succesverhalen en missers. De aanwezige uitgevers waren helaas vergeten daarbij hun oogkleppen af te doen. Want alle ontwikkelingen in de muziek-, film- en volgens mij toch ook de boekenbranche ten spijt, zal het boekenvak niet getroffen worden door het soort ellende waarin de muziek- en filmwereld terechtgekomen is. Dat lijkt althans de stellige overtuiging van Joost Nijsen van Uitgeverij Podium, die daarin werd gesteund door Martijn Griffioen van Dutch Media.
Nijsen, die ik al eerder zag spreken, zei niet te geloven dat boeken lezen een digitale aangelegenheid zal worden. Dat kwam hem op een emotionele reactie te staan van Kees Hermans, die de omzet van zijn Disky – ooit €100 miljoen per jaar – de afgelopen jaren zag verdampen. Hij waarschuwde: “De verkoop van alle fysieke entertainmentproducten gaat richting het putje.” De feiten bevestigen zijn vrees. Als je alleen al naar de boekenmarkt kijkt: Amazon.com verkoopt sinds april voor het eerst meer digitale boeken voor zijn Kindle e-reader dan papieren boeken. En dat is dan de legale markt. Zoals bekend loopt het grijze parallelle universum daar mijlenver op voor. Het enige antwoord hierop vanuit de boekenbranche is DRM, want waarom zouden we niet dezelfde fouten maken als de muziek- en filmindustrie? En dus zien we (opnieuw) dat DRM eerder schade toebrengt aan het imago van de branche, dan aan de ongeautoriseerde digitale verspreiding.
Ik zie het ook in mijn directe omgeving. Voor mijn vrouw, een van de fanatiekst denkbare boekenkopers en –lezers, kocht ik vlak voor onze vorige vakantie een tablet-pc. In no-time stuurde een behulpzaam familielid een dvd’tje met 5000 e-books erop. Daar is niet voor betaald uiteraard, het DRM was (met het grootste gemak waarschijnlijk) gekraakt en dus voldeed de verzameling perfect om feeling te krijgen met het apparaat en het digitaal lezen van boeken. En wat zei mijn vrouw tot mijn stomme verbazing? “Ik hoef nooit meer een fysiek boek.” Het bedieningsgemak, de uitpuilende e-boekenkast en wellicht vooral het feit dat door het thuis laten van fysieke boeken voortaan in de vakantiekoffer ruimte is voor een extra paar schoenen, hadden van mijn boekverslindende vrouw in één klap een nullen en enenvreter gemaakt. Ik ben bang dat ik de boekenmarkt eigenhandig een dreun heb toegebracht.
De letterhonger van mijn vrouw staat echter haaks op een ontwikkeling die misschien nog veel desastreuzer is voor het boekenvak dan digitalisering: ontlezing. Dat verklaart ook de opmerking van Griffioen: “Ik zou wensen dat jongeren massaal boeken gaan downloaden, want dan gaan ze in ieder geval weer lezen.” Waarmee hij overigens zijn eigen verwachting weerspreekt, dat het met die digitalisering allemaal wel mee zal vallen.
Ik denk juist dat digitalisering prachtige nieuwe producten oplevert, die echte meerwaarde bieden boven de huidige fysieke boeken. Afbeeldingen zijn in de toekomst natuurlijk interactief, en bieden toegang tot bewegend beeld, zoals filmpjes met een toelichting op het afgebeelde object. Want waarom zouden digitale boeken afwijken van digitale tijdschriften als Sports Illustrated? Ook het toevoegen van extra informatie over plaatsen en personen, Google Maps-data of een koppeling met applicaties als Qwiki is nu niet bepaald hogere wetenschap en maakt de leeservaring aanzienlijk rijker. En als je dat teveel vindt afleiden van het verhaal, dan is je boek altijd achteraf nog een prachtig naslagwerk. Een digitaal naslagwerk wel te verstaan, dat dus continu kan worden aangevuld. Daarmee blijven boeken interessant en worden ze misschien zelfs wel steeds interessanter. Wie weet hebben consumenten daar dan zelfs wel weer geld voor over…
