Nog maar heel recent werd naburige rechtenorganisatie SENA in het Amerikaanse vakblad Billboard geprezen voor de jarenlange groei van zijn incasso, hoge mate van efficiëntie en bij gevolg forse doorbetalingen aan rechthebbenden. Maar opeens zit er een flinke smet op het incassoblazoen. Onlangs werd bekend dat SENA, de collectieve beheersorganisatie voor uitvoerenden en producenten, grote kans maakt om miljoenen mis te lopen waarop wel gerekend was. Dit bericht maakte nogal wat reacties los.
Cees van Steijn, een man met een indrukwekkend cv die zichzelf specialist in ‘corporate renovatie’ noemt, vervangt momenteel Hans van Berkel. Die was sinds de oprichting van SENA ceo, maar is sinds half juni ziek thuis. Van Steijn reageert uitgebreid op de ontstane situatie.
Onduidelijk
Die is volgens hem te wijten aan het facturatiebeleid van SENA. “Sinds 2006 is voor bij elkaar €40 miljoen aan rekeningen verstuurd naar tienduizenden bedrijven, waarvan vermoed werd dat die muziek openbaar zouden maken. Waarom? Bijvoorbeeld omdat die bedrijven ook aan Buma/Stemra moesten afdragen. SENA heeft deze ondernemingen klakkeloos gefactureerd zonder dat daar een verklaring tegenover stond waaruit bleek dat zij inderdaad muziek gebruikten. Bovendien liet SENA na te vermelden waarom men de factuur kreeg, en zijn de licentieaanvraagformulieren op sommige punten onduidelijk gebleken.”
Klachtenregen
Als gevolg van die onduidelijkheid regende het klachten bij SENA. Maar liefst 75% van de aangeschreven bedrijven (dus vele duizenden) reageerden negatief, zegt Van Steijn. “Begin 2007 hadden we een achterstand van 17.000 klachten.”
Dan kun je twee dingen doen: de organisatie hierop inrichten of het beleid aanpassen. SENA doet momenteel beide, claimt de interim-ceo. “Bij DAS (het Rotterdamse bedrijf dat de administratieve afhandeling van de SENA-facturen verzorgt, WS) wordt momenteel hard gewerkt aan het inhalen van de achterstand. Daarnaast worden de criteria en voorwaarden gericht op het aanschrijven van ondernemingen kritisch herzien en aangepast.”
Te makkelijk
Gevolg is wel, dat SENA het grootste deel van die €40 miljoen nooit zal kunnen innen, terwijl dat wel begroot was. “Maar dat wil dus niet zeggen dat we dit jaar een verlies lijden van €40 miljoen”, benadrukt Van Steijn. Hij legt uit: “In dat bedrag zijn drie duidelijke grote posten aan te wijzen. Ten eerste hebben we in de jaarrekening een reservering opgenomen van €12,5 miljoen voor bedrijven die inmiddels niet meer blijken te bestaan. De kans is groot dat we van dit bedrag niets zullen zien. Een tweede post is €14,5 miljoen groot. Dit betreft bedrijven die in het verleden een of meerdere keren hebben betaald, maar dat opeens niet meer doen. Dit zijn bijvoorbeeld bedrijven die op het licentieaanvraagformulier hebben aangeven muziek te gebruiken, maar na ontvangst van de rekening hierop zijn teruggekomen. Tot slot vermeldt de jaarrekening nog een bedrag van €8,5 miljoen. Dit zijn bedrijven die SENA in 2009 heeft aangeschreven met de vraag of zij muziek gebruiken, maar daar nooit op hebben gereageerd.”
Terugblikkend zegt Van Steijn: “Er zijn te makkelijk facturen verstuurd.” Of dit uit overmoedigheid of overenthousiasme is gebeurd, laat hij in het midden.
‘Knappe prestatie’
Toch wordt alles bij elkaar een streep gezet door de ‘meeromzet’ die SENA dacht te kunnen binnenhalen. Dit heeft echter geen directe gevolgen voor de doorbetaling aan rechthebbenden (muzikanten en maatschappijen), beklemtoont Van Steijn. “SENA had de doelstelling dit jaar een veel groter bedrag te innen dan de €63 miljoen in 2009. Dat target gaan we niet halen, maar we verwachten ook dit jaar rond de €60 miljoen te kunnen uitkeren aan onze aangeslotenen. Dat is een knappe prestatie in een dalende markt en van bijzonder groot belang voor onze rechthebbenden.”
Hoe het in de jaren daarna zal gaan, is moeilijk te voorspellen. In het recente Billboard-artikel zei Van Berkel al: “De economische situatie is ongunstig. Er is in Nederland een recordaantal faillissementen uitgesproken en dat speelt ons niet in de kaart. Het is goed mogelijk dat bedrijven kosten gaan besparen door te stoppen met het spelen van muziek. Dat zou onze incasso-opbrengsten onder druk zetten.”
Ambities bijgesteld
Gevraagd of het begrotingstekort personele consequenties zal hebben, antwoordt Van Steijn: “SENA had een geweldige groeiambitie, ook in organisatorische zin. Die kunnen we niet waarmaken. Onze graadmeter is, dat de kosten van de organisatie maximaal rond de 10% van de doorbetaling mogen bedragen. Die kosten liggen dit jaar fors hoger, mede door de inhaalslag die momenteel wordt gepleegd op de klachtafhandeling en de reorganisatie die nu gaande is. De organisatorische aanpassingen die SENA voor haar nieuwe beleidsperiode had willen doorvoeren zijn daarom voorlopig even bevroren.”
Verantwoordelijk
Directeur Hans van Berkel heeft volgens Van Steijn al aangegeven niet met SENA verder te willen. “En SENA wil niet met hem verder, dus daarover vinden nu gesprekken plaats.” Over de uitkomst daarvan kan hij nog niets zeggen.
Het SENA-bestuur, bestaande uit vier afgevaardigden van de sectie Performers en vier van de sectie Producers onder voorzitterschap van Ed Nijpels, voelt zich verantwoordelijk voor de ontstane situatie. “Zij hebben mij aangenomen om een en ander recht te zetten en zullen tijdens de eerstvolgende jaarvergadering, in juni 2011, hun zetels ter beschikking stellen.” Daarna kunnen zij zich overigens weer herkiesbaar stellen, maar Van Steijn zegt ervan uit te gaan dat zij dit niet allen zullen doen.
Foto: Cindy Marler (Het Financieele Dagblad)
